Adalar Vakfı'nın Tarihi

30 Yıllık Kısa Tarihimizde Neler Yaptık?

Kuruluş dönemi

Adalar Vakfı’nın kuruluşu (tescil) 20.6.1984 tarihinde tamamlandı.

22 kişi tarafından kurulan Adalar Vakfı’nın adı Adalar’ın Tarihi Tabii Değerlerini Koruma ve Turizmi Geliştirme Vakfı olarak kondu.

Vakfın ismi aslında ne için kurulduğunun tek cümlelik bir özeti gibiydi.

2.5 sayfalık kuruluş senedinde isminde ifadesini bulan amaç şu şekilde belirtilmişti:

“Başta, Büyükada, Heybeliada, Burgaz ve Kınalıada olmak üzere, Adalar ilçesine bağlı tüm adaların tabii ve tarihi değerlerinin korunması ve geliştirilmesi; bu adaların temiz tutulması; daha medeni bir görünüm kazanmaları için gerekli çalışmaları yapmak;

Aynı amaçlarla çalışan resmi ve özel her türlü kuruluşla işbirliği yapmak;…”

Adalar Vakfı’na neden ihtiyaç duyuldu?

Adalar Vakfı’nın kurulma hazırlıklarına başlanıldığı 1983 yılında,  Adalar’ın tarihi, doğal ve mimari yapısını koruyacak ve gücünü yasalardan alan bir yaptırım bulunmamaktaydı. Yerel yönetim kademesi uzaktaydı ve denetim yeterli değildi.

Konakların ve evlerin eski sahipleri, bu binaları yapmış ve ağırlıklı bölümü Rum olan mimar ve kalfalar da ya ölmüş, ya Adalar’dan sürülmüş ya da ayrılmak zorunda kalmıştı.  Yeni Adalılar Adalar’ın bu özgün yapısını koruma bilinci ve kültüründen epeyce uzaktı.

Rant güdüsü ağır basmakta, bir ailenin oturduğu, bakımı pahalı ve zahmetli evler yerine, bunları müteahhite verip rant elde etmek daha çekiciydi ve yeni Adalılar bu çekiciliğin sihrine kendilerini kaptırmıştı.

Turizm neredeyse bitmişti.

Bir zamanlar (20. yy başlarından ortalarına kadar) sayıları 20-30’a yaklaşan ve İstanbul’un en iyileri olan Adalar otelleri teker teker kapanmıştı. Bir çok tarihi otel, ya yanarak ya da sahiplerince yıkılarak konuta dönüştürülmüş, mimari kimlik ve güzelliklerini de kaybetmişti.

Bunlar arasında en dikkat çekenler Calypso (Akasya), Turing,  Sümer Palas (Çankaya) otelleriydi. Plaj otel ise yanmıştı.

Bu durum Büyükada kadar Heybeli ve diğer adalar için de geçerliydi.

Adaların efsanevi plajları içler acısı haldeydi. Su sporları kulüpleri de üye ve değer kaybetmeye başlamıştı.

Adalar Vakfı, amaç ve faaliyetleri arasına doğal ve tarihi değerleri korumak gibi çok genel bir ifade koymakla birlikte, daha somut olarak Adalar’ın turizmde kaybettiği ivmeyi yeniden kazandıracak  konulara ağırlık vermeyi (görünümün medenileşmesi, temizlik, yerli-yabancı turistlere yardımcı olunması ve bu konularda çözüm için mali-idari-turistik çözümleri aramak, kamu ve özel kuruluşlarla işbirliği içinde yatırımlarda bulunulması) önemsemekteydi.

Adalar Vakfı, 1888’de dönemin belediye reisi (John Haçopulo) etrafında kurulan ve ağırlığını zengin iş insanlarının bulunduğu “Büyükada’yı Güzelleştirme” komitesiyle, 1930’larda kurulan Adaları Güzelleştirme Cemiyeti’nin 1980’lerdeki versiyonu gibiydi. Hem kurucu profili (dönemin kaymakamı, belediye başkanı, emniyet müdürü, Adalar’ın önde gelen iş insanları vb.), hem de faaliyet alanları, yapılanlar çakışmaktaydı.

Adalar sayfiye yeri olma niteliğiyle, merkezi idareden her zaman az kaynak aktarılmasından mustarip olmuş, bu eksikliği Adaları yazlık olarak kullanan zengin iş insanlarının bağışları, ilişki ve katkılarıyla aşmayı bir seçenek olarak görmüştü.

Nitekim, 1888’de dönemin belediye başkanı John Haçopulos’un girişimiyle kurulan “Büyükada’yı Güzelleştirme” komitesinin yaptığı davete icabet edenlerin bağışlarıyla toplanan 1000 Altın lira ve kaymakamlık bütçesine aktarılan 400 Altın lirayla Büyük Tur Yolu ile Aya Yorgi çıkış yolu yapılmış, 1934’de kurulan Adaları Güzelleştirme Cemiyeti ilk faaliyet olarak Yörük Ali Plajı’nın modernleştirilmesini ve buraya düzenli ulaşımın sağlanmasını belirlemişti.

Anlaşılan Adalar Vakfı’ndan da beklenen buydu.

30 yılda neler yapıldı?

Adalar Vakfı, kuruluş dönemi sonrasında asıl aktivitesine 1998 yılından sonra kavuştu.

O günden bugüne amaçlanan faaliyet alanlarında yapılanlar aşağıda sıralanmıştır.

A. Kültür - Sanat Etkinlikleri

B. Kültürel-Tarihi-Doğal Miras

C. Eğitim

D. Turizm, Tanıtım

E- Adaların Geleceği

F. Spor

A. KÜLTÜR – SANAT ETKİNLİKLERİ

1. ADALAR FESTİVALİ

2004 yılında Adalar Vakfı, Adalar Belediyesi, Adalar Kaymakamlığı, Adalar’daki su sporları kulüpleri ve diğer STK’ların desteğiyle, PPM tarafından (Vecdi Sayar) 1. Adalar Festivali organize edildi.

Adalar Festivali, 2005 yılında Yekta Kara, Ruhi Ayangil gibi isimlerin danışmanlığında, içinde Adalar Vakfı, Ada Dostları Derneği, Büyükada Kültür Derneği, Türk Kadınlar Birliği Adalar Şubesi temsilcilerinin katıldığı bir icra kurulu tarafından, yine Adalar Belediyesi ve su sporları kulüplerinin desteğiyle organize edildi. Uzun yıllar üzerinde konuşulan nitelikli bir organizasyon oldu.

Adalar Festivali'nden

Adalar Festivali'nden Moğollar Konseri

Sonraki yıllarda, Adalar Festivali adıyla olmasa da, yaz aylarında yine belediye ve çeşitli STK’ların katılımıyla bazı organizasyonlar yapıldı ama bunların hiç biri belirli bir tema ya da konsepte dayanmayan, daha önemlisi sürdürülebilir olmayan işler olarak kaldı.

2. TÜRK-YUNAN DOSTLUK FESTİVALİ

Türk Yunan Dostluk Derneği tarafından, yapılagelmekte olan Türk Yunan Dostluk Festivali’nin 2009 yılı ayağı, Adalar Belediyesi – Adalar Vakfı işbirliğiyle, iki haftalık etkinlik olarak Yunanistan’ın İskeçe (Xanthi) ve  Adalar’da düzenlendi.

3. ADAEVİ KÜLTÜR ETKİNLİKLERİ

Büyükada’da, sahilde ve merkezde, Adalar Vakfı yöneticilerinin girişimiyle satın alınan iki katlı daire, 2008 Haziran’ında, Adaevi adıyla bir kültür merkezi olarak açıldı. Adaevi 2011’de Çınar Müze alanına taşındı. İşletmesi vakfın iktisadi işletmesi bünyesinde yapılan Adaevi, Adalar’ın tek kültür merkezi oldu ve bünyesindeki toplantı ve sergi alanlarında açıldığından, alanın belediyeye devredildiği Ağustos 2014’e kadar 1200’in üzerinde kültürel etkinlik düzenlenmişti. Alan, tüm altyapısıyla bugün Adalar Kent konseyi Kültür ve Sanat Çalışma Grubu tarafından kullanılıyor ve kültürel etkinlikler aynı hızla devam ediyor.

Adaevi'nin Açılışı

Adaevi Sergi Alanı

Adaevi Aylık Etkinlik Programı

İnançlar ve Müzikleri Konseri

4. İNANÇLAR VE MÜZİKLERİ

2014'de Adalar Müzesi tarafından açılan Adalar’da Tanrının Evleri sergisine paralel etkinlik olarak düzenlenen İnançlar ve Müzikleri konseri büyük ses getirdi, İstanbul’dan yüzlerce insan geldi. Bu proje, uluslararası düzeyde etkili olabilecek ve Adalar’la anılabilecek bir proje. Ruhban Okulu yönetimi de çok mutlu oldu. Gelecek yıllarda geliştirilerek sürdürülecek, tekil etkinliklerle birlikte de ele alınabilecek. Bunu bir proje haline getiriyor ve web sitesini de hazırlıyoruz.

5. HIDRELLEZ ŞENLİKLERİ

4 yıldır Heybeliada’da, hıdrellez günlerinde düzenlenen şenlik, Heybeliada Arka Güverte tarafından, Adalar Belediyesi işbirliği sürdürülüyor.

Heybeliada'da Bir Konser

6. HEYBELİADA’DA MEHTAP FASLI

5 yıldır Heybeliada Gönüllüleri Derneği tarafından Ağustos mehtabında gerçekleşiyor. Heybeli sahilinde mehtabı karşılamayla başlayan etkinlik, HSSK ya da Çam Limanı’nda konserle devam ediyor.

Çınar'da Akapella Konseri 

7. ÇINAR’DA YAZ KONSERLERİ

İBB Kültür Sanat Dairesi ile Adalar Kültür Derneği işbirliğiyle Büyükada Çınar’da her yıl Ağustos – Eylül aylarında cumartesi pazar günleri yaz konserleri gerçekleştiriliyor.

8. IKSV Adalar etkinlikleri

1 yıl önce Burgaz’da Fazıl Say konseriyle başlayan ve bu yıl Heybeli Ruhban Okulu’nda, İstanbul Müzik Festivali kapsamında gerçekleşen Fazıl Say konseriyle devam eden etkinliklerle IKSV, ilk kez Adalar’ı da kapsama almış oldu. 14. İstanbul Bienali’nde 7 sanatçının işine Büyükada’daki önemli tarihi mekanların ev sahipliği yapması ve bu mekanların Bienal’in hemen hemen en çok gezilen alanları olması son derece cesaret verici.

B. KÜLTÜREL – TARİHİ – DOĞAL MİRAS

1. TARİHİ MİRAS /  ARKEOLOJİ

Hazırlığı devam eden ya da fikir düzeyinde olan projeler:

Kazı – yüzey temizliği, araştırma alanları

• Kadınlar Manastırı Büyükada için kazı alanı oluşturulması için girişim devam ediyor. Adalar Müzesi’nin talebi şu anda Arkeoloji Müzesi’nin gündeminde.. Danışman: Engin Akyürek
• Burgaz Hristos Manastırı için açık sergileme ve rekreasyon alanı düzenleme çalışması (Adalar Belediyesi, Adalar Müzesi, Hristos Manastırı – Adalar Metropolitliği)
• Adalar sualtı arkeolojisi (Serço Ekşiyan danışmanlığında – Bodrum Müzesi – Adalar Müzesi işbirliği)

2. ADALAR MİMARİ MİRASI

Gerçekleşmiş ya da devam eden projeler:

• Adalar Müzesi tarafından 2011 yılında açılan Adalar Binalar Mimarlar sergisi. (Küratörü: Hasan Kuruyazıcı, Sergi tasarımcısı: Erkal Yavi)
• Adalar Müzesi tarafından hazırlanan Mimari Miras Envanteri ve haritası (internet üzerinde ve müzede. Güncellenerek geliştirilmeye devam ediyor)
• Ahşap Binalar Restorasyon atölyesi (Adalar Belediyesi – Ulusal Ahşap Birliği)
• Adalar Mimari Turu – 2011 yılında Adalar Müzesi tarafından deneme amaçlı başlandı. Şimdi seyahat acentalarıyla işbirliği içinde geliştiriliyor.
• Denizden Adalar Turu (Adalar’ın mimari değeri bulunan sivil, dini ya da ünlülerin yaşadığı yapılara denizden bakış. Tekne turu. 2012 Nisan-Mayıs aylarında profesyonel tur rehberlerine iki ayrı tanıtım turu yapıldı. Şimdi Müze merkezli olarak çalışmaları sürüyor.)

Adalar Binalar Mimarlar Sergisi

Adalar'ın Mimari Mirası Haritası

Tamamlanmış Yayınlar-Sergiler:

• Adalar Müzesi tarafından 2011 yılında yayınlanan Adalar Binalar Mimarlar kitabı.
• Adalar Müzesi tarafından 2013 yılında Akillas Millas küratörlüğünde hazırlanan “Hala Hatırlıyorum: Büyükada” sergisi ve kitabı
• Adalar Müzesi tarafından 2015 yılında Akillas Millas küratörlüğünde hazırlanan “Hala Hatırlıyorum: Heybeliada” sergisi ve kitabı
• Akillas Millas tarafından 1986 yılında Yunanca basılan Prinkipo kitabının Türkçesi (2014)
• Hasan kuruyazıcı kürütörlüğünde 2014 yılında hazırlanan Adalar Müzesi'nin “Adalar’da Tanrının Evleri” sergisi ve kitabı

Hala Hatırlıyorum: Büyükada Sergisi

Adalar'da Tanrı'nın Evleri Sergisi

Hazırlanan projeler-yayınlar

• Binaların ve tarihi sokakların plaketlendirilmesi çalışması (Adalar Belediyesi ve Adalar Müzesi)
• Plaketlendirilen binaların harita üzerinde gösterilmesi, broşürlerle tanıtılması. (Adalar Belediyesi ve Adalar Müzesi)
• Akillas millas tarafından 1986 yılında Yunanca basılan HALKİ kitabının Türkçesi (2016)

3. MÜZELER, MÜZE EVLER

Gerçekleşmiş projeler

1. Adalar Müzesi

• 2010 yılı Temmuzunda Adalar Müzesi’nin açık sergi alanı Büyükada Çınar Caddesi üzerinde belediyeye ön izinle tahsisli alanda açıldı. O günden bugüne alanda 12 sergi gerçekleştirildi.
• 2010 Eylülünde Müzenin ana bölümü Aya Nikola mevkiinde belediyeye ait eski helikopter hangarının restorasyonuyla açıldı.
• 2011 Ekiminde, müzenin kapalı ve açık bölümleri genişletildi. Toplam kapalı alan 1000 m2’ye çıkarıldı, içine kütüphane, arşiv, depo, çalışma ofisleri eklendi, iki süreli sergi alanı da katıldı.
• Heybeliada’da iki yeni alanda Heybeliada Gönüllüleri derneği ve Adalar Belediyesi, İnönü Vakfı işbirliği ile Adalar Müzesi sergi alanı oluşturuldu. Bunlardan biri İnönü Evi bahçesinde, diğeri Heybeliada iskelesi Kartal İskele arkasındaki alanda kuruldu. Her iki alanda toplam 5 sergi açıldı, iskeledeki alan 2014 Nisan ayında Hıdrellez Şenlikleri’ne yer açmak gerekçesiyle yıkıldı.

Adalar Müzesi Hangar Binası - 2010

Adalar Müzesi Hangar Binası Genişletme Çalışmaları - 2011

Adalar Müzesi Hangar Binası - 2011

2. Hüseyin Rahmi Gürpınar Evi ve Müzesi

İnönü Evi Müzesi

3. İnönü Evi ve Müzesi (İnönü Vakfı tarafından, Adalar Vakfı desteğiyle)

4. Burgaz Sait Faik Müzesi, iki yıllık restorasyon çalışmaları sonrasında 2014 yılında yeniden açıldı. Müze Darüşşafaka Cemiyeti tarafından işletiliyor.

Diğer müzelerdeki çalışmalar-ihtiyaçlar

• Hüseyin Rahmi Gürpınar Müzesi bina restorasyonu için çalışmaları İl Özel İdaresi yürütmektedir. Sergileme Adalar Müzesi tarafından bakanlıkla işbirliği içinde yenilenmek istenmektedir.
• İnönü Evi müzesinin bina restorasyonu için İnönü Vakfı – Adalar Vakfı işbirliğiyle hazırlık yapılmaktadır.
• Büyükada Troçki Evi’nin müzeye dönüştürülmesi önemlidir. İlk elde binanın 1/5000’lik plana kültür ve müze alanı olarak not düşülmesi sağlanmıştır. Bunun peşinin getirilmesi önemlidir.

Kütüphaneler, Edebiyat Evleri

• Çınar caddesi üzerinde, Büyükada Kültür Derneği ve Çelik Gülersoy Kültür Merkezi karşısındaki kırmızı çerçeveli bina, emval-i metruke’den hazineye, sonra da Kültür Bakanlığı’na tahsis edilmiş. Bakanlıkla Adalar Belediyesi arasında 2012 yılında yapılan anlaşmayla, binanın Yazarlar Evi’ne dönüştürülmesi için projelendirilmesine karar verilmişti. Ev, belediye çalışanlarının lojmanı durumundaydı uzun süre. Sonra temizlendi, restorasyon öncesinde de bir STK merkezi olarak kullanılması için girişimde bulunuldu ancak Bakanlık engel oldu. Şu anda proje bekleniyor.

Adalı Yazarlar Buluşması

Adalı Yazarlar Buluşması

• Çelik Gülersoy Kültür ve Sanat Merkezi girişinde bulunan ve çatısı çöktüğü ve duvarlarının da bir bölümü yıkıldığı için, röleve ve restitüsyon projeleri hazırlandıktan sonra Belediye tarafından 2010 yılı başlarında yıkılan binanın restorasyon projesinin tamamlanıp, Belediye ve STK’ların ortak kullanımında çok amaçlı kullanım için kültür merkezine dönüştürülmesi de planlanmalı diye düşünülmekte. Restorasyon Projesi tamamlanmıştı, röleve ve restitüsyon projesi telif sahipleriyle anlaşarak, projenin kurula sunulması bekleniyor.
• Heybeliada’daki eski ilkokul ve sonra halk Kütüphanesi olan ve uzun süre kapalı kalan binanın yeniden kütüphane olarak açılması için 2 yıldır uğraşılıyor. İmza kampanyası ve bir dizi etkinlik ardından oluşan Heybeliada Kütüphane Girişimi, 2015’de dernekleşti. Kütüphanenin restorasyonu çalışmaları devam ediyor. 2016’da açılması bekleniyor.

4. ADALAR YEMEK KÜLTÜRÜ / MİRASI

Bugüne kadar yapılmış projelerden örnekler:

• Adalar Müzesi 2010 etkinlikleri arasında olan Sefarad Yemekleri günü. Anadolu Kulubü’nde gerçekleşmiş, Müze ve Musevi Cemaati işbirliği yapmış, Sefarad kadınlar evlerinde hazırladıkları yemekleri servis etmişler, bir de Aylin Tan'ın da katıldığı toplantı düzenlenmiş, akşam yemekten sonra Sefarad Müziği konseri gerçekleştirilmişti.
• Aynı şekilde yine 2010 yılında Defne Türk Yunan Dostluk derneği, Adalar Vakfı ve Adalar Belediyesi işbirliği ile Türk – Yunan Dostluk Günleri düzenlenmiş, İskeçe ve Adalar’ın katılımı ile büyükada sahilinde büyük bir şölen gerçekleşmiş, çok sayıda stand kurulmuş, müzik – dans gibi etkinlikler yapılmıştı.
• Burgaz ve Büyükada’da Müze tarafından Annemin Limonatası başlığıyla günlük etkinlikler gerçekleştirilmişti.

Bugüne kadar çıkmış yayınlar:

• Büyükada Yemekleri kitabı – Selin Kutucular
• Mezeler kitabı – Fıstık Ahmet Tanrıverdi

"Annemin Limonatasi"

"Sefarad Yemekleri"

"Sefarad Yemekleri"

5. ADALAR BAHÇE KÜLTÜRÜ / MİRASI

Bahçe Kültürü Turu

Gerçekleşmiş projeler:

• Adalar bahçe turları / Adalar Müzesi etkinlikleri olarak bugüne kadar 4 kez yapıldı. Rehberi Adalar Müzesi bahçe uzmanı Gürsan Ergil. Gürsan Ergil müzeyle etkileşim içinde bu çalışmalarına devam ediyor.
• 1940’lı yıllarda başlayan ve uzun süre devam eden bir şölenden söz etmek gerekir. Adalar ve özellikle Büyükada bir dönem çiçekçilikte önemli bir merkezdi. Ve bunun tanıtımı için Nisan – Mayıs aylarında Çiçek Şöleni yapılır, faytonlar ada çiçeleriyle süslenir, kortejler oluşturulur, buna dans ve müzik eşlik ederdi. Şu anda çiçekçilik yok ama Mimoza Şenliği gibi zaten adaya has endemik türlerin tanıtımı ve korunmasını içeren bir yeni adım atılabilir. 8 Mart Kadınlar Günü ile Mimoza Şenliğini bir araya getiren ve 2011 Mart ayında yapılan şenlik denemesi bir proje başlığı olarak ele alınabilir. (Adalar Müzesi ve Adalar Belediyesi tarafından yapılmıştı. Konferans, müzik, kokteyl ve mimoza turu gerçekleşmişti)

Yayınlar:

• Adalar Müzesi, Gürsan Ergil’in Adalar Bahçeler kitabını hazırlıyor.

6. ADALAR MÜZİĞİ

Gerçekleşmiş ve devam eden projeler:

• Heybelida Ses ve Musiki Merkezi (Bizans ve Osmanlı Müzik araştırmalarına odaklanacak, amatör profesyonel çalışmaları destekleyecek, araştırmalar, etkinlikler, ulusal-uluslararası atölyeler gerçekleştirilecek bir merkez. Heybeliada Rum İlkokulu’nun restorasyonuyla kazandırılıyor. Ancak Yunanistan kaynaklı fonun iflasıyla ara verilen çalışmalar, İTÜ-Miyam’ın proje ortağı olarak alınması ve İş bankası’ndan da kaynak sağlanmasına ragmen, bu defa binanın sahibi Rum Vakfı’nın olumsuz tutumu nedeniyle ilerlemiyor.)
• Bizim Adalar filminin müzikleri bir CD’de toplandı ve 2014’de satışa sunuldu.
• Ada Şarkıları CD ve Kitabı (Burgazda yaşayan öğretim üyesi, besteci, koro ve orkestra yönetmeni Ruhi Ayangil tarafından yönettiği atölye korosu Adalar üzerine bestelenmiş şarkıları 3 konserle Adalılarla paylaşmıştı. Bu konser kayıtları stüdyoda CD-DVD’ye ve kitaba dönüştürülebilir. (Adalar Müzesi, ATMOK - Ayangil Koro ve Orkestrası)

7. SÖZLÜ MİRAS (SÖZLÜ TARİH ÇALIŞMALARI, TANIKLIKLAR)

Gerçekleşmiş ve devam eden projeler

• Adalar Müzesi 300’e yakın Adalı ile sözlü tarih çalışmaları yapmıştır. Bunlar yayınlarda, müzede değerlendirilmiş, değerlendirilmektedir.
• Adalar Sözlü tarih arşivinin internete konulması ve araştırmacıların yararına sunulması için de çalışılmaktadır. Bugüne kadar yapılan çalışmalardan derlenen bir bölüm sozlutarih.adalarmuzesi.org adresinde bulunabilir.
• Bu kapsamda Adalar Müzesi tarafından 2010 yılında iki sergi hazırlanmış ve bunların kitapları da basılmıştır. Biri Adalar’da İz Birakanlar Sergisi ve kitabıdır. Diğeri ise Adalılar sergisidir ve bu sergi şu anda internet üzerinde Adalılar Veri Tabanı olarak geliştirilmekte ve eklemelerle çoğalmaktadır.

Adalılar Web Sitesi

Adalılar Kiosku

Çıkan yayınlar: (Söyleşi, Biyografi, Otobiyografi vs)

• Atina’daki Büyükada Kitabı müze çalışmaları kapsamında Atina’ya yapılan seyahatler sonrasında Atina’da 30’a yakın eski Adalıyla yapılan görüşmelere dayanarak Ahmet Tanrıverdi tarafından hazırlanmış, Adalı Yayınları’ndan çıkmıştır. Atina’daki Büyükada – Ahmet Tanrıverdi (Adalı Yayınları-2008)
• Görüşmeler dizisi sonraki yıllarda da devam etmiş ve ardından yeni kitap yayımlanmıştır.
• Bir Başka Kentte Ölümü Beklemek – Ahmet Tanrıverdi (Adalı Yayınları-2009)
• Semiha Akpınar’ın 30 yıllık çalışmasının sonucu olan ve büyük bölümü artık yaşamayan 100’e yakın eski Adalı ile yaptığı görüşmelerin ana kaynağını oluşturduğu Büyükada: Bir Ada Öyküsü kitabı Adalı yayınlarından 2014 temmuzunda çıktı.

Belgeseller, Dokümanter filmler

• Atina’daki Büyükada Belgeseli, müze çalışmaları kapsamında Atina’ya yapılan seyahatler sonrasında Atina’da 30’a yakın eski Adalıyla yapılan görüşmelere dayanarak Uğraş Salman tarafından hazırlanmıştır. Müze videoları arasındadır ve satışa sunulmuştur.
• Aynı şekilde araştırmacı ve yönetmen Nedim Hazar’ın Yakın Ada – Uzak Ada: Burgazada belgeseli (Burgaz’daki çok kültürlü ortak yaşam üzerine anlatılar, tanıklıklar, ritüeller vs.) Adalar Müzesi tarafından satışa sunulmuştur.
• 2013’de Adalar Vakfı tarafından yürütülen projenin parçası olarak yine Nedim Hazar yönetmenliğinde dokümanter film olarak Bizim Adalar Filmi yapıldı. 2013 ve 2014’de çok sayıda gösterimi yapılan, uluslararası festivallere katılan film, halen gündemde. Filmin DVD’si satışa sunuldu.

8. ADALAR ARŞİVİ, KÜTÜPHANESİ

Gerçekleşmiş ve devam eden projeler

• Çeşitli arşivlerde yapılan çalışmalar sonucunda ulaşılan bilgi ve belgeler Adalar Müzesi arşivinde toplanmaktadır. Osmanlı arşivlerinden 10 binin üzerinde doküman ile müzeye bağışlanan çeşitli belge, fotoğraf vb. efemera malzemeleri Adalar Arşivi’ne özel bir yazılımla girilmektedir.
• Bu belgeler ve müzenin sergileri dahil yürüyen projelerine internet üzerinden ulaşılabilecektir.
• Özellikle Osmanlı arşivlerinden tematik (eğitim, ulaşım, sağlık vb.) başlıklarda belge ve araştırmaya dayalı kitapların yayını için hazırlıklar yürütülmektedir. İlk kitap 2015 mayıs ayında yayınlanmış olacaktır.
• Aynı şekilde Adalar üzerine yayınlanmış tüm kitaplar, yayınlanmamış tezler de Adalar Müzesi kütüphanesinde biriktirilmeye başlanmıştır. Kütüphane Adalar üzerine yayınlanmış hemen tüm kitapları içerecek şekilde hizmete açılmıştır. (Adalar Müzesi, Aya Nikola)
• Adalar Bibliyografyası da oluşturulmuştur. Bibliyografyaya Adalar Müzesi internet sitesinden ulaşılmaktadır. 

9. DOĞAL MİRAS

Gerçekleşmiş projeler

• Adalar Müzesi, Heybeliada iskelesinde oluşturulan özel sergi alanında, 2012 yılında Marmara’da Hayat Var: Şimdilik sergisini açtı ve serginin kitabı yayınladı. sergi ve kitap, uzun yıllardır Adalar çevresindeki sularda dalış yapan Serco Ekşiyan ve Ateş Evirgen’in sualtı fotoğraflarından esinlenerek hazırlandı. Adalar çevresinde, tüm olumsuzluklara ragmen devam eden bir doğal yaşam olduğu belgelendi. Bu sergi ve kitap, Adalar cevresinin gırgırla avcılığa kapatılmasında, önemli bir dayanak oldu ve serginin açılmasından, kitabın yayınınından 3 ay sonra bakanlık yasak kararını verdi.
• Heybeliada'da aynı alanda 2013 yılında bu sefer de Balık Ağ(a)lara Takıldı sergisi açıldı ve kitabı yayınlandı. Fotoğraf sanatçısı Kadir Can'ın fotoğraflarını ana eksen olarak alan sergide kontrolsüz balık avcılığının, gırgır ağları ve sonarların yıllar boyunca Marmara ve Karadeniz'de yaptığı tahribat gözler önüne serildi.

Marmara'da Hayat Var, Şimdilik Sergisi

Balık Ağ(a)lara Takıldı Sergisi Açılışından

Balık Ağ(a)lara Takıldı Sergisi

C. EĞİTİM

1. ADALAR’DAKİ OKULLARLA- ÖĞRENCİLERLE YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR

Gerçekleşmiş ve devam eden projeler

Adalar’daki okullarla işbirliği içinde bugüne kadar yapılan ve yapılmaya devam edilen atölyeler (Adalar Müzesi, Adaevi)

• Maket atölyeleri
• Edebiyat atölyeleri
• Doğa atölyeleri
• Jeolojik oluşum atölyeleri
• Ses ve Müzik atölyesi
• Ritm atölyesi
• Halk Dansları atölyesi
• Keman ve Gitar atölyesi

Çocuk Doğa Atölyesi

Bir Çocuk Etkinliği

Maket Atolyesi

2. İLÇEMİZİ TANIYALIM KİTABI

2008 yılında Adalı Yayınları, Adalar ilk ve orta öğrenim ders kitabı olarak kullanılmak üzere, “Adalar İlçemizi Tanıyalım” başlıklı bir kitap hazırladı. Metnini Ahmet Tanrıverdi’nin yazdığı kitap, 3000 adet basıldı ve okullara, öğrencilere ücretsiz olarak dağıtıldı. Kitap, sosyal bilgiler dersinde, ilçemizi tanıyalım ünitesinde yardımcı ders kitabı olarak değerlendiriliyor.

3. KURSLAR

• Adaevi bünyesinde bugüne kadar İngilizce, Matematik gibi dersler için öğrencilere ücretsiz kurslar düzenlendi.
• Yine Adaevi bünyesinde Yunanca kursları da açıldı.
• Benzer kurslar bugüne kadar, Adalar belediyesi Gönüllü Evi’nde, Heybeliada’da yaklaşık 7 yıl kadar önce iki ayrı dernek tarafından da düzenlendi.
• İlçemizdeki Halk Eğitim Merkezi, her sezon yetişkinler için mesleki kurslar hazırlamayı sürdürüyor.

4. NAZIM HİKMET YAZ KAMPI

2015 yılında Nazım Hikmet varisleri ile Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık işbirliği ve İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü desteğiyle başlayan iki yaz okulundan biri, Büyükada Şehir Muhtar Yüksel İlkokulunda Adalar Vakfı ve Adalar Kent Konseyi desteğiyle açıldı. Bu yaz kampı, bundan sonra yer yıl Büyükada’da açılmaya devam edecek. Başlangıçta İstanbul okullarından, sonra da Bütün Türkiye’den öğrenci kabul edecek bu kamp, iki hafta süreyle açık kalıyor. Okuma-Yazma, müzik, resim, drama atölyeleri gerçekleştiriliyor.

D. TURİZM, TANITIM

1. TURİZM BÜROLARI

Gerçekleşmiş ve devam eden projeler:

2013 yılında Adalar Vakfı’nca yürütülen ve İstanbul Kalkınma Ajansı destekli turizm projesi kapsamında:

• 2013 yılında  4 adada 4 turizm bürosu kuruldu.  (Şu anda hiç biri açık değil. Büyükada’da açık olan ve açık tutulması kararlaştırılan ofis İBB tarafından Zabıta Bürosuna dönüştürüldü. Sadece Heybeliada’daki ofis Heybeli Gönüllüleri derneği tarafından açık tutuluyor.)
• Ziyaretçileri Adalarla ilgili her konuda bilgilendirmek ve yönlendirmek amaçlandı
• Görevli personelin tamamı Adalı gençlerden seçildi
• Görevliler hizmet öncesinde eğitildi, eğitimler iş başında da kesintisiz sürdürüldü

İstanbul Kalkınma Ajansı tarafından İstanbul’da ilk kez başlatılan turizm destekli fon programına 100’e yakın başvuru arasında kabul edilen 18 projeden biri Adalar Turizm Geliştirme Merkezi projesi oldu. Adalar Vakfı’nın, Heybeliada Gönüllüleri derneği ortaklığı ve Adalar Belediyesi ile TURAD (TUrizm Araştırmaları Derneği) işbirliğiyle yürüttüğü proje, Adalar’ın turizm açısından eksiklerini tamamlamayı hedeflemekteydi. Çok kapsamlı bir faaliyet planı olan proje, Kasım 2012-Kasım 2013 tarihleri arasında 1 yıllık zaman diliminde gerçekleşti ve İKA’nın başarılı projeleri arasında yer aldı.

2. DANIŞMA KURULU

Proje kapsamında Adalar’da turizm konusunda çalışmalar yürüten, fikir geliştiren, söz sahibi olan, ortaklaşa yürütülecek çalışmaları yönlendirebilecek kişilerden oluşan bir Danışma Kurulu oluşturuldu. Her biri kendi alanında değerli bir uzman olan bu kurul üyelerinin ortak çalışmasının istenen sonuçlara ulaşmada vazgeçilmez bir anahtar oldu.

3. TANITICI YAYINLAR, REHBER KİTAPLAR, HARİTALAR

• Aynı proje kapsamında ziyaretçilere Adalar’ı doğru tanıtacak içerikli Katalog, Rehber kitap, broşür ve haritalar hazırlandı. (Türkçe ve İngilizce yayınların toplam tirajı 66.000 adet oldu.)
• 2005-2014 yılları arasında Adalı Yayınları’ndan çıkan ve Adalar’ın tanıtımına, gezilmesine rehberlik etmek üzere hazırlanmış rehber, album, fotoğraf kitabı sayısı 10’u geçti. bu kitaplar Türkçe, İngilizce, Yunanca dillerinde hazırlandı.

4. WEB SİTELERİ

• Yine aynı proje kapsamında iki dilli Adalar Turizm portalı hazırlandı. adalarturizm.org adresinde yayında olan turizm protalı, çok zengin içeriğe sahip. Adalar’daki oteller, yeme-içme yerleri, ada mutfağı, Adanın gezilecek tüm yerleri, tur güzergahları, Adalar’a ulaşım bilgileri, Adalar’da yapılan etkinlikler güncel olarak sitede yer alıyor.
• Bu portala bağlı olarak, özellikle yaz aylarında Adalar’daki her türlü etkinliği duyurmak, gelen ziyaretçilere bilgi vermek amacıyla adalardanevarneyok adli bir web bülten hazırlandı. Bülten 2 yıldır her ay 6000 adrese gönderiliyor.

5. YENİ TURİZM ÜRÜNLERİ, TURLAR

• Adalar için özgün tur programları geliştirildi. Denizden Adalar Turu, Büyükada Yürüyüş Turu, Heybeliada Yürüyüş Turu geliştirilen yeni turizm ürünleri olarak ilgi gördü. Bu yeni turlar 2012-2014 yılları arasında İstanbul Rehber Odası (İRO) ile işbirliği içinde düzenlenen üç eğitim turu ile turist rehberlerine tanıtıldı. Eğitim turlarına, çeşitli dillerden 300’e yakın rehber katıldı.
• Turların bir bölümü seyahat acentaları ile işbirliği içinde uygulamaya kondu. Bunların bir bölümü devam ediyor. Yürüyüş turları Uluslalardası tur operatörlerinin de programlarına konuldu. 2015 yılından itibaren her yıl Almanya ağırlıklı olmak üzere yüzlerce orta yaş üstü turist gruplarının Adalar’a gelmesi, konaklaması, yürüyüş turlarına katılması bekleniyor.

6. İŞBAŞI EĞİTİMİ

Söz konusu proje kapsamında Adalar’daki konaklama ve yeme/içme tesisleri yönetici ve personeline yönelik sertifika programları Okan Üniversitesi ile işbirliği içinde yürütüldü. Programı Yaklaşık 50 kişi katıldı ve sertifika sahibi oldular.

7. ULUSLARARASI SEMPOZYUM

“Kültürel etkinlikleri, turizm ürünü olarak değerlendirmek” konulu bir uluslararası sempozyum organize edildi. Sempozyuma Hollanda, Almanya ve Türkiye’den uzmanlar ve turizmciler katıldı. Kültür etkinlikleriyle turizm ilişkisini derinlemesine irdeleyen konuşmalar büyük ilgi gördü.  Sempozyumda ortaya çıkan sonuçların, önerilerin fikri takibi, hem Adalar ve hem de İstanbul Kültür aktörleri, kurumları için son derece önemli.

8. ZİYARETÇİ ANKETİ

Adalar’ı ziyaret edenlerin beklenti ve izlenimlerini sorgulayan anket çalışması yapıldı. Çalışma yerli ve yabancı olmak üzere yaklaşık 1.300 kişiye uygulandı. Adalar turizminin özelliklerini güvenilir verilerle ortaya koymak yönünde çok önemli sonuçlar ortaya çıktı. (Anket sonuçlarının takibi, özellikle yerel yönetimin ve ilgili kurumların görev ve vazifeleri açısından aydınlatıcı.). Anket sonuç raporu, adalarturizm.org sitesinde okunabilir.

9. TANITIM FİLMİ

Adalar’ı her yönüyle ve kültürel zenginliği ile yansıtacak bir içerik, kültürel çeşitliliği destekleyen müzikler, profesyonel çalışma ve görüntü kalitesine sahip Tanıtım Filmleri hazırlandı. Üç dilde (Türkçe, İngilizce ve Almanca) hazırlanan filmlerden biri 10 dakikalık, diğeri ise 80 dakikalık.

10. TURİZM FUARLARINA SİSTEMLİ KATILIM

Adalar Vakfı öncülüğünde Adalar, 2000 yılından bu yana düzenli olarak her yıl uluslararası turizm fuarlarında temsil ediliyor, tanıtılıyor. Adalar Belediyesi, kaymakamlığı, ATİD gibi turizm kuruluşları ve otel-lokanta yöneticilerinin katılımı ve desteklmeriyle yürütülen bu tanıtım çalışmalarıyla, son 15 yıl içinde Adalar önemli bir yol aldı.

E. ADALARIN GELECEĞİ - YÖNETİM, PLANLAMA İÇİN ORTAK ÇALIŞMALAR, ARAMA TOPLANTILARI

1. ADALAR İÇİN ÖNCELİKLİ BEKLENTİLERİMİZ ARAMA TOPLANTISI

1 Ağustos 2009 tarihinde Anadolu Kulübü’nde Adalar Sivil Toplum Örgütleri, Vakıflar ve Cemaat mensuplarının ortaklaşa düzenledikleri “ADALAR İÇİN ÖNCELİKLİ BEKLENTİLERİMİZ” konulu arayış toplantısı, gerçekleştirildi. Amaç, Adalar’ı geleceğe hazırlama sürecinde, acil gereksinimleri belirlemek, yönetsel olarak ve kaynaklar açısından güçlendirmek için kamudan öncelikli beklentileri ortak aklın süzgecinden geçirerek ve mutabakat ortamı yaratarak ortaya koymaktı. Ortaya çıkan rapor, arama toplantısına katılanların ortak girişimiyle Adalar’a davet edilen dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’a, katılımcılardan Kezban Hatemi tarafından teslim edildi. Toplantıya, Başbakanla birlikte 5 bakan, İBB Başkanı, Adalar belediye Başkanı ve Kaymakamı ile aralarında patrikler ve hahambaşı da dahil olmak üzere cemaatlerin ileri gelenleri, davetli Adalı topluluk katıldı.

2. STRATEJİK PLAN

30.01.2010 tarihinde, Adalar Belediyesi tarafından Anadolu Kulübü’nde 1. Stratejik Plan Geliştirme Toplantısı düzenlendi.  Toplantının amacı “Adaların geleceğini belirleyecek değişim ve gelişim alanlarına ait kararları, ortak değerler ve mutabakatlar çerçevesinde almak, paylaşılan vizyonu, paylaşılan bir stratejik yaklaşımı, bakış açılarımızı, birbirimizin bilgi, deneyim ve yetkinlikleri ile harmanlayarak, yarının dinamiklerini göz ardı etmeden stratejik plana taşımak. Neredeyiz, nereye ulaşmak istiyoruz, gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşabiliriz, sorularına yanıt aramak.” olarak tanımlandı. Bu toplantılar dizisi, 2 yıl içinde yapılan üç toplantıyla devam etti ve bir stratejik plan metni ortaya çıkarıldı.

3. YÖNETİM PLANI

İçinde Adalar Vakfı’nın da bulunduğu Adalı STK’lar ve Adalılardan oluşan bir grubun girişimiyle, Adalar yönetim planı hazırlığı yürütmek amacıyla 15 Ocak 2012 tarihinde Adaevi’nde toplantı yapıldı. Adalar Belediyesi temsilcilerinin de katıldığı toplantıya, yönetim planı hazırlıkları konusunda deneyimli Prof. Dr. İclal Dinçer bir sunum yapmış ve kültürel ve doğal mirasın korunmasına yönelik etkin yönetimin unsurlarını şöyle sıralamıştı:

• Varlığın tüm paydaşlar tarafından tümüyle aynı şekilde algılanması
• Planlama-uygulama-izleme-değerlendirme ve geri besleme döngüsünün çalıştırılması
• Aktörlerin ve paydaşların katılımının sağlanması
• Gerekli kaynakların tahsis edilmesi
• Kapasitelerin geliştirilmesi
• Yönetim sistemi işlevlerinin  hesap verebilir ve şeffaf olarak gerçekleşmesi

Toplantıda, yönetim planı hazırlığı için bir atölye toplanması kararlaştırıldı. Hazırlıkları yürütmek için de bir komite oluşturuldu.

25 Mart 2012 tarihinde Heybeliada Halki Palas otelinde yapılan ve yaklaşık 150 kişinin katıldığı atölye sonrasında 25 Mart’ta dokuz başlıkta uzmanlardan sunumların isteneceği geniş katılımlı ilk etkinliğin hazırlıklarına başlandı.  Yönetim Planı’nın alt başlıkları olarak; Sağlık, Ulaşım, Çevre, İmar ve Kıyılar, Eğitim ve İstihdam, Sosyal Yaşam, Turizm, Tarihi ve Kültürel Miras, Yerel Yönetim olmak üzere dokuz konu belirlendi.  Bu başlıklarda oluşturulan çalışma gruplarının bir bölümü raporlarını hazırlayıp teslim ettiler. Ancak sonuç raporu ne yazık ki tamamlanamadı.

F. SPOR

1. MACERADA YARIŞLARI

2013 yılında başlayan ve bu yıl üçüncüsü yapılan  ve bir nevi triathlon olarak planlanan bu yarışma, sadece bir spor-doğa organizasyonu olarak kalmadı, Adalar’ın tanıtımına da önemli katkıda bulundu. Adalar Vakfı ile birlikte Heybeliada Gönüllüleri Derneği, Türk Kızılayı Adalar Şubesi, Heybeliada başta olmak üzere adalardaki su sporları kulüpleri, elbette Adalar Belediyesi’nin desteğiyle yapılan bu ilk organizasyon büyük ilgi gördü.  Bu organizasyonun çalışmaları vakıf yönetiminden Ömer Faruk Berksan ve Halim Bulutoğlu ile Büyükadalı dostumuz, hayvan ve barınak gönüllüsü sevgili Pınar Satıoğlu tarafından yürütülüyor.

Adalararası MacerAda Yarışları

Adalararası MacerAda Yarışları

Lefter Kupası Ödül Töreni - 2012

2. LEFTER KUPASI

İlki 2012 yılında, Adalar Müzesi tarafından Çınar Sergi alanında açılan Lefter Sergisi'ne paralel bir etkinlik olarak planlanan Lefter Kupası, Lefter’in aktif futbol yaşamı döneminde Kınalıada’da her yaz futbolcu arkadaşları ve Adalı sporcuların katılımıyıla düzenlenen kupalardan esinlenerek planlandı. Adalar Müzesi’nin öncülüğünde Adalar Belediyesi ve Adalar’daki spor kulüplerinin desteğiyle, Kınalı Spor ev sahipliğinde 2012 ve 2013 yıllarında iki kez düzenlendi. İlk yıl, Kınalı’nın uzun yıllardır kullanılmayan stadı, belediye tarafından elden geçirildi, bakımı yapıldı, soyunma, duş-tuvalet kabinleri eklendi, aydınlatması, saha zeminı, tribünleri ve çevre çitleri tümüyle elden geçirildi. Bu sayede stad, o gün bugündür çeşitli etkinlikler, gençlerin ve çocukların yaz kampları için kullanılmaya devam ediyor. Kupaya 2014 yılında ara verildi.